Sieć hydrograficzna
Cały opisywany obszar leży w dorzeczu górnego Sanu, mającego swe źródła w Bieszczadach Zachodnich, w rejonie przełęczy Użockiej, na wysokości 843 m.n.p.m., wschodnich stoków Piniaszkowego (878 m.n.p.m). Górny odcinek Sanu o długości 55 km, do wielkiego zakola w okolicy Smolnika stanowi granice państwa. Na odcinku bieszczadzkim San ma dorzecze rozwinięte wybitnie asymetrycznie, z przewagą dopływów lewych- południowych. Największe z nich to kolejno: Halicz, Roztoki, Muczny, Wołosaty, Nasiczański, Hulski . Jedynym większym dopływem prawobrzeżnym jest Czarny. Rzeka płynie kretą doliną o charakterze przełomu górskiego. Po przyjęciu licznych dopływów górskich potoków staje się rzeką szeroką, ale płytką o skalistym dnie, z prześwitującymi płytami i progami skalnymi.
Mało przepuszczalne podłoże zlewni górnego Sanu, w większości skalne, posiada niewielką zdolność retencjonowania opadów. W wąskiej dolinie Sanu i Solinki powstały dwa sztuczne zbiorniki wodne Solina i Myczkowce. W dalszym biegu San przepływa przez obszar Gór Sanocko - Turczańskich gdzie zbiera wody Olszanicy i jej dopływów oraz przez Pogórze Przemyskie odwadniane przez Wiar.
Granica dorzecza górnego Sanu stanowi jednocześnie część głównego europejskiego działu wód, oddzielającego zlewiska Bałtyku i Morza Czarnego. Dział ten biegnie całą długością pasma granicznego, a od Przełęczy Użockiej skręca na północ, przez Siańskie
i Garb Wiliwski ( Ukraina), Pasma Ostrego, Jaworników i Łukowa.
Ewenementem są tu dwie rzeki należące do zlewiska Morza Czarnego są to Strwiąż
i Mszanka, z dopływami niosące swe wody do górnego Dniestru.
Rzeki na obszarze powiatu maja charakter górski i posiadają znaczne zasoby wodne. Ich reżim charakteryzuje duża zmienność. Intensywne opady atmosferyczne przy znacznych spadkach rzek stwarzają dobre warunki szybkiego odpływu. Z uwagi na mało przepuszczalne podłoże spływ odbywa się w znacznym stopniu powierzchniowo, wskutek czego w okresach suszy występują bardzo małe przepływy, a w okresach deszczowych gwałtowne i wielkie wezbrania. Jako podstawowy wskaźnik zasobów powierzchniowych przyjmowane są średnie roczne przepływy, które dla Sanu w Zatwarnicy wynoszą, 11, 5 m3/ s, w Olchowcu
37, 6 m3/s natomiast dla rzeki Strwiąż w Krościenku 2, 96 m3/ s. Przepływy średnie rzek karpackich są dużo wyższe od przepływów rzek płynących w innych regionach kraju. W południowo wschodniej części powiatu występują wysokie wartości spływu jednostkowego, osiągające dla rzek bieszczadzkich wartości powyżej 20 m3/s km2. W ciągu roku maksymalny odpływ w rzekach regionu występuje w miesiącach marzec- kwiecień, natomiast minimum odpływu obserwowane jest najczęściej we wrześniu. Występują dwa rodzaje wezbrań: roztopowe i opadowe. Przyczyną wiosennych wezbrań roztopowych jest gwałtowne topnienie pokrywy śnieżnej. Wezbrania te w odróżnieniu od wezbrań opadowych charakteryzuje niższa kulminacja fal powodziowych i dłuższy czas trwania. Wezbrania opadowe powstają na skutek trwających przez kilka kolejnych dni rozlewnych deszczów. Obserwuje się wówczas szybko przesuwające wysokie kulminacje fal powodziowych.
(T. Winnicki, B. Zemanek; 2003)
Istotne znaczenie dla gospodarki wodnej regionu mają zbiorniki retencyjne: Solina
i Myczkowce. Zmienność odpływu powierzchniowego, charakterystyczna dla rzek karpackich, jest przyczyną licznych podtopień szczególnie w okresach odpływów ekstremalnie wysokich. Podstawowymi zadaniami zbiorników jest redukcja kulminacji fal powodziowych i ochrona terenów leżących poniżej zbiorników.
Spośród potoków spływających z północnych stoków Krzemienia (1331m.n.p.m.)
i Bukowego Berda (1325m.n.p.m.) największe są Roztoki (8,7 km długości, 13,7 km2 dorzecza) i Muczny (odpowiednio 10,5 km, 22,7 km2). Masywy Tarnicy (1346m.n.p.m.)
i Wielkiej Rawki(1321m.n.p.m) odwadnia Wołosaty (27,8 km, 119,1 km2). Obniżenie Berehów Górnych należy do zlewni Bereżanki (w niższym biegu noszącej nazwy Nasiczański i Dwernik; 14 km, 54,2 km2). W części zachodniej największą rzeką jest Wetlina (32,3 km, 160,6 km2). Jej lewe dopływy (Górna Solinka, Smerek, Bystry) są dłuższe, natomiast prawe odznaczają się dużymi spadkami. (T. Winnicki, B. Zemanek; 2003)
Doliny potoków mają typowy dla Bieszczadów układ kratowy - złożony z odcinków podłużnych (równoległych do grzbietów) i prostopadłych do nich odcinków poprzecznych (przełomowych). Najciekawsze przełomy tworzą Górna Solinka między Działem (756m.n.p.m.) a Jawornikiem (787m.n.p.m.) oraz Bereżanka między Połoniną Wetlińską (1256m.n.p.m.) a Połoniną Caryńską (1297m.n.p.m.). Wyjątkowo interesujący jest również przełom Wetliny pod Zawojem. Na kilku potokach występują efektowne wodospady, np.
w Starym Siole na Słowiańskim Żwirze, pod Kobylskiem (786m.n.p.m.) i na Hylatym. Liczne progi skalne można oglądać na Wetlinie koło Zawoja.
Stan czystości wód płynących powiatu bieszczadzkiego jest zróżnicowany. O jakości wód Sanu decydują nieczyszczone ścieki komunalne z Leska i Sanoka oraz spływy powierzchniowe. W górnej części zlewni zagrożenie dla wód Sanu stanowi niekontrolowany ruch turystyczny oraz związana z tym gospodarka ściekowa i gospodarka odpadami. Analizy stanu zanieczyszczenia wykazuję, że rzeka w górnym biegu, na dopływie do zbiornika Solina spełnia wymagania I klasy czystości wód, na pozostałym odcinku zanieczyszczenie wzrasta do poziomu klasy III. Decydujący wpływ na jakość wody Strwiąża mają zanieczyszczenia dopływające z Ustrzyk Dolnych. Kontrola wód w przekroju zlokalizowanym przy granicy Polski i Ukrainy wskazuje na utrzymywanie się pozaklasowej jakości i nadmierne zanieczyszczenia bakteriologiczne. Ocena według kryterium fizykochemicznego wskazuje na III klasę czystości wód.
|